“Mensen zijn eigenlijk altijd verrast
over wat ze in Stadsbos013 zien.”

Het is ein-de-lijk zover: de lente strijkt neer in ons wonderschone Stadsbos013! Overal breken knoppen open. Danst de ochtendnevel tussen de bomen. Weven vogels hun melodieën door de takken. En zoemt de bodem door alle bedrijvige insecten. Wie niets van deze natuurpracht wil missen, kan het beste op pad gaan met onze Stadsbos013-gidsen. Een club van bijna 20 razend enthousiaste vrijwilligers, die hun kennis al wandelend of fietsend maar wàt graag met je delen. Op een zalig zonnige dag in februari trekken we eropuit met gidsen van het eerste uur Joost de Beer en Annette van Vugt-van Dijk. Een dynamisch duo dat hun liefde voor Stadsbos013 absoluut niet onder stoelen of banken steekt. 

“Iedereen kan hier iets leren of ontdekken,” zegt Annette stralend. “Ik houd van afwisseling, bezig zijn en mensen enthousiasmeren. En het leuke is: als gids krijg je zoveel enthousiasme terug! Niet alleen van kinderen, maar ook van volwassenen. Mensen zijn eigenlijk altijd verrast over wat ze in Stadsbos013 zien. Van de kleinste beestjes tot aan de mooiste monumentale bomen.”

Joost knikt instemmend en vult lachend aan: “Annette en ik doen dit nu zo’n drie jaar en in het begin wisten we bar weinig van de natuur hier. Voor mij begon het met ‘dat is een vogel.’ Vervolgens werd het ‘dat is een weidevogel’. En nu kan ik sommige soorten al benoemen. Je wordt steeds wijzer. We krijgen studiematerialen aangereikt en leren veel van onze expeditieleider Rob Vereijken. Hij weet àlles, maar ja, hij loopt hier al van kinds af aan rond. In ons gidsenclubje zitten ook een paar wandelende encyclopedieën trouwens. Ik zeg weleens gekscherend dat hoe meer ik weet, hoe meer ik ontdek dat ik nog lang niet alles weet.”

Stilstaan of doorstappen?

Geen enkel bezoek aan Stadsbos013 is hetzelfde. De natuur verandert namelijk continu en de gidsen moeten daar flexibel mee omgaan. “We bereiden elke wandeling of fietstocht natuurlijk goed voor,” vertelt Joost, “maar je weet nooit precies wat je tegenkomt. Je kunt niet voorspellen of je een ree tegen het lijf loopt of dat er een zeldzame paddenstoel langs een pad groeit.” Dat zorgt ervoor dat een gids altijd scherp blijft, vindt hij. En dat deelnemers aan een wandeling of fietstocht zich eigenlijk altijd kunnen verwonderen. “Ik weet nog goed dat er in de eerste vijf minuten van een wandeling ineens een Siberische grondeekhoorn voorbijrende. Dat gaf de dag meteen glans.”

“Soms zijn er groepen die bij elk detail stil willen blijven staan en overal vragen over stellen,” voegt Annette toe. “Dan loop je in twee uur tijd nog geen kilometer door bijvoorbeeld de Warande. Wat prima is, want er is voldoende te zien èn te vertellen over de culturele historie van dit bijzondere 18e-eeuwse sterrenbos. Andere groepen willen juist lekker doorstappen. Daar pas je dan je route en je verhaal op aan. Wat voor route we ook kiezen, voor ons als gidsen is het altijd de kunst om mensen te wijzen op dingen waar ze anders zo aan voorbij zouden gaan. En ze iets mee te geven over de geschiedenis van het gebied.”

Kleine weetjes, grote impact

“Stadsbos013 is groot,” zegt Joost, “het bestaat uit 26 natuurgebieden, elk met een eigen karakter en een eigen ontstaansgeschiedenis. Toch zijn het vaak de kleine weetjes die een tocht met ons extra bijzonder maken. Neem het verschil tussen een zomer- en een wintereik. Ik laat mensen altijd naar de steeltjes van de eikelhoedjes kijken. Een kort steeltje? Dan is het een wintereik. En weet je hoe je dat onthoudt? Het steeltje en hoedje lijken wel wat op een ouderwetse pijp. Bij de wintereik zit het hoedje en dus het ‘vuur’ dichterbij je neus, en daar warm je van op. Het verhaal rammelt aan alle kanten, maar het blijft je wèl bij.”

Annette praat tijdens haar gidswerk graag over klimaatverandering. “Niet op een zware manier,” haast ze zicht te zeggen, “maar om mensen te laten zien wat voor effecten het heeft. Dan laat ik zien dat grassen en bramenstruiken als een malle groeien. Op zich is dat niet erg, maar de diversiteit gaat eraan ten onder. De natuur moet zo gevarieerd mogelijk zijn om in balans te blijven. Daar gaat het om.”

Op aanvraag de natuur in!

Stadsbos013 organiseert regelmatig wandelingen en fietstochten waarvoor iedereen zich kan inschrijven. Vanzelfsprekend nemen Joost, Annette of hun enthousiaste collegagidsen je dan mee op sleeptouw. En wist je dat je ook als familie, collega’s, schoolklas of vriendengroep een exclusieve privéwandeling kunt aanvragen? “Wij maken er altijd iets moois van,” belooft Annette plechtig. “Door feitjes te delen, maar ook door verhalen te vertellen over het gebied.”

“De natuur wordt in het complete vrijetijdsaanbod te vaak vergeten,” vindt Joost, “terwijl we als Tilburg ècht een luxepositie hebben met zo’n prachtig natuurgebied pal naast de stad. Een van mijn meest memorabele momenten als gids was een avondwandeling. De stilte, de ondergaande zon. Indrukwekkend gewoon. Daar wil ik er graag meer van doen, dus ik zou zeggen: vraag aan, die wandeling!”

Tien jaar Stadsbos013

Het is dit jaar tien jaar geleden dat Stadsbos013 haar naam kreeg. Een bijzonder jubileum dat de vraag oproept hoe de twee gepassioneerde gidsen naar de toekomst kijken. Hun antwoord is kort maar krachtig: ze hopen nog jaren wandelingen en fietstochten te mogen begeleiden. “Als het ons gegeven is, blijven we dit doen,” zegt Annette. “De club gidsen is ook echt leuk, dat helpt,” vindt Joost. “We hebben allemaal de eigenaardige tik om dingen te willen ontdekken en deze dingen vervolgens verder te vertellen. Anderen deelgenoot te maken van onze eigen ervaringen. Ik hoop dat we nog jaren door kunnen gaan. Je blijft er jong bij.”

“Wat ik het liefst wil, is dat steeds meer mensen ons en Stadsbos013 weten te vinden,” besluit Annette. “We zien regelmatig dezelfde gezichten terugkomen. Hartstikke leuk natuurlijk, maar nieuwe aanwas is belangrijk. Mensen die amper de verwondering krijgen waar ze wat mij betreft recht op hebben. Ik denk dan in de eerste plaats aan kinderen. De natuur kan die verwondering bieden, neem dat maar van ons aan!”