“We gaan volop aan de slag om Stadsbos013 weerbaar te maken tegen het veranderende klimaat.”

Je hebt je vast weleens afgevraagd wat er allemaal bij komt kijken om Stadsbos013 in topconditie te houden. Voor het antwoord op deze vraag reizen we af naar Udenhout, waar Boomrooierij Weijtmans zijn hoofdkwartier heeft. Sinds 2016 staat dit familiebedrijf aan het roer van het bos- en natuurbeheer van 26 Tilburgse bosgebieden, waaronder ook delen van Stadsbos013. Projectleider Maurice Koot geeft vol enthousiasme tekst en uitleg. We kunnen je alvast verklappen: er gebeurt in Stadsbos013 meer dan het snoeien van bomen langs wegen en paden. Véél meer!

De naam ‘boomrooierij’ kan je op het verkeerde been zetten. Zeker, ook in Stadsbos013 verwijdert Weijtmans bomen die ziek zijn, een gevaar opleveren voor bezoekers of de biodiversiteit aantasten. Maar behoud is net zo belangrijk, zegt Maurice. “We maken weloverwogen keuzes in welke bomen we willen behouden en welke weg kunnen of moeten. Daarnaast hebben we talloze andere taken. Maai- en snoeiwerkzaamheden, bomen en bosplantsoen aanplanten, schapenbegrazing, het legen van vuilnisbakken en ruimen van illegale stortingen. En we zorgen voor goede bewegwijzering.”

Achter alles wat Weijtmans in Stadsbos013 aanpakt, gaat één strategische beheervisie schuil. “Daarin vind je een langetermijnvisie, die we vertalen naar een concreet werkplan,” gaat Maurice verder. “We willen bijvoorbeeld dat de soortendiversiteit en de structuurdiversiteit toenemen. Ook de aanwezigheid van dood hout is belangrijk (nodig voor planten, dieren, paddenstoelen en bacteriën die het als woonplaats of voedselbron gebruiken, red.) en natuurlijk moet het bosgebied ook veilig en schoon zijn voor alle recreanten.” Het grootste thema bewaart hij voor het laatst: “We gaan Stadsbos013 nóg toekomstbestendiger maken. Weerbaarheid tegen klimaatverandering is daarbij essentieel.”

Bouwen aan de natuur

Het woord ‘klimaat’ valt al vroeg in ons gesprek. Niet gek natuurlijk, maar het maakt ons wel nieuwsgierig. Want hoe staat Stadsbos013 er eigenlijk voor? “Best goed,” antwoordt Maurice zonder aarzelen. “Onze werkzaamheden hebben tot nu toe vooral in het teken gestaan van het schoon en veilig houden van het bos. De komende jaren hebben we ruimte om te gaan bouwen aan het bos en de natuur.” En dat pakken ze bij Boomrooierij Weijtmans nèt even anders aan. Het bedrijf loopt namelijk voorop in vooruitstrevende oplossingen zoals uitstootvrij werken. “Onze hang naar vernieuwing komt goed van pas in Stadsbos013,” vindt Maurice. “De verstedelijkte, dichtbevolkte gebieden liggen ontzettend dicht naast de groene, natuurlijke omgeving. Dat maakt het ontzettend interessant. Zeker in een tijd waarin het ecosysteem en ecosysteemdiensten (diensten die door een ecosysteem aan mensen worden geleverd zoals drinkwater en gewasbestuiving, red.) in de knel komen. Wil je een bosgebied ecologisch weerbaar maken, kun je daar niet omheen.”

Mensen meekrijgen

Maurice schuwt het gebruik van grote, soms complexe onderwerpen niet. Gelukkig doen ze er bij Weijtmans alles aan om Tilburgers op een toegankelijke manier bij hun werkzaamheden te betrekken. “Natuur is een gevoelig onderwerp. Als je daar als beheerder iets mee wil, moet je daarover communiceren. We vinden het belangrijk om Tilburgers op voorhand mee te krijgen in ons verhaal en onze keuzes.” Om dit voor elkaar te krijgen, kan iedereen terecht op informatiepagina tilburgsbos.nl. Ook organiseert Maurice regelmatig een vrij toegankelijk boscafé waar hij mensen uitleg geeft over de beheerplannen. “Bezoekers krijgen ook de kans om hun eigen verhaal te vertellen. We beginnen daarom steevast met een aantal vragen aan het publiek.”

Tijdens het meest recente boscafé stond de verwijdering van een groep oude beuken aan een laan in de Oude Warande centraal. “We stelden de aanwezigen vragen als ‘waar denk je aan bij de Oude Warande?’ en ‘wat voor gevoel geeft het bos je?’ Op deze manier bouwen we met inwoners – voor wie Stadsbos013 echt voelt als hún bos – samen aan iets moois. We halen eventuele onduidelijkheden en pijnpunten er meteen uit, gewoon, door naar mensen te luisteren.”

Vijf sterren voor het sterrenbos

Gesproken over de Oude Warande; bij Maurice staat dit met stip op één in de lijst met zijn favoriete Stadsbos013-plekken. Een mengeling van professionele interesse én nostalgie, vertelt hij: “Het is een barok bosgebied, het oudste nog bestaande sterrenbos van Nederland. De lange lanen met vergezichten zijn prachtig. En mijn oma – zij komt uit Tilburg – nam me er als klein jochie geregeld mee naartoe. De historie en de vorm van het bos als je het op een landkaart bekijkt, hadden toen al iets magisch voor me. Een hele eer om er nu te mogen werken!”

Natuurwerkdag

Terug naar de transparante aanpak van Weijtmans. “Nog zo’n tof publieksevenement is de jaarlijkse natuurwerkdag, die we samen met Stadsbos013-expeditieleider Rob Vereijken organiseren. Met een gemotiveerde groep vrijwilligers – van jonge gezinnen tot kwieke ouderen – voeren we dan kleinschalige beheertaken uit. Zwerfvuil opruimen, paden snoeien, kleine boompjes verwijderen. Een mooie manier om contact te leggen met de gebruikers van Stadsbos013! Ik vind het veruit het leukst om mensen die normaal gesproken vooral achter hun toetsenbord te vinden zijn, te zien genieten van het buitenwerk.”

Klaar voor de toekomst

“Als ik iets heb geleerd de afgelopen jaren,” zegt Maurice, “is het wel dat bosbeheer zich niet laat vangen in een korte periode van enkele jaren. We moeten zo ver mogelijk vooruitkijken. Dat maakt het feit dat Gemeente Tilburg ons voor nog eens tien jaar de Tilburgse bossen laat beheren extra bijzonder.” Stel dat we Maurice na die tien jaar opnieuw spreken, hoe liggen Stadsbos013 en alle andere Tilburgse bossen er dan bij? “Nog mooier dan nu,” antwoordt hij resoluut. “En ik hoop dat we tegen die tijd een aantal zaken in het kader van klimaatverandering onder controle hebben. En dat iedereen daardoor kan genieten van een bos- en natuurgebied dat klaar is voor de volgende 100 jaar.”

Delen van Stadsbos013 maken onderdeel uit van 650 hectare bos- en natuurgebied dat Boomrooierij Weijtmans in beheer heeft. Voor meer informatie over de werkzaamheden en plannen van het bedrijf in alle 26 gebieden die samen het Tilburgs bos vormen, kun je terecht op www.tilburgsbos.nl.